Odlazak kod lekara

Pre nego što se odluči da li je nakon operacije potrebna dodatna terapija, potrebno je odrediti stadijum bolesti (da li je i koliko bolest raširena u telu). To se postiže fizikalnim pregledom i dijagnostičkim procedurama, koje većinom uključuju mamografiju, radiografiju pluća, radiografiju ili scintigrafiju kostiju, ultrazvučni pregled abdomena, krvnu sliku i biohemijske analize.

Kod nas se biopsija tumora dojke zbog patohistološke dijagnoze uglavnom radi kod žena u tzv. lokalno odmaklom stadijumu bolesti (stadijum 3), kada se u prvom aktu ne sprovodi hirurško lečenje i u metastatskoj fazi bolesti (stadijum 4), kada se tumor proširio u udaljene organe (najčešće u kosti, jetru, pluća).

U slučaju da je bolest dijagnostikovana u ranom stadijumu (stadijum 1 i 2) uobičajeno je da lečenje započne hirurškom intervencijom. To podrazumeva da se tumor izvadi iz dojke dok je pacijenktinja uspavana i preda patologu da pogleda pod mikroskopom. Patolog tada utvrđuje da li se radi o malignoj ili benignoj promeni. Ako se utvrdi da je u pitanju rak dojke, onda se operacija proširuje i uradi se odstranjenje ili cele dojke ili dela dojke oko tumora i vađenje masnog tkiva zajedno sa limfnim čvorovima iz pazušne jame sa iste strane.

Pogledajte kratak video o dijagnozi karcinoma dojke:

Danas je prepoznato nekoliko tipova raka dojke koji se razlikuju po svom ponašanju; neki su sporijeg toka, manje agresivni, dok su drugi skloni brzom širenju u regionalne limfne čvorove i u udaljene organe. Kada se odstrane tumor iz dojke i regionalni limfni čvorovi iz pazušne jame, patolog pod mikroskopom pogleda preparat i određuje histološku vrstu tumora (najčešći su duktalni i lobularni), osnovne karakteristike tumora i broj limfnih čvorova u kojima su prisutne tumorske ćelije.

Na osnovu ovih podataka, donosi se odluka da li treba posle operacije primeniti dalje lečenje (postoperativna zračna terapija i tzv. adjuvantna sistemska terapija). Potom se određuje da li su u tumoru prisutni estrogenski i progesteronski receptori i HER-2 (receptor za epidermalni faktor rasta), koji nam govore o tome da li primeniti hormonsku terapiju, hemioterapiju, biološku terapiju ili njihove kombinacije.

Više od 50% žena sa karcinomom dojke ima tzv. pozitivne estrogenske i/ili progesteronske receptore, što govori o tome da je u ovih žena indikovana hormonska terapija, jer se kod njih može očekivati povoljan efekat ove terapije. Prisustvo velikog broja HER-2 receptora na površini tumorskih ćelija (sreće se u oko 20% svih tumora dojke) takođe označava sklonost tumora ka bržem rastu i širenju u udaljene organe, ali i mogućnost primene tzv. biološke terapije kod nekih bolesnica.

Oko 40% žena dijagnostikovanih u stadijumu 1 i 2 tokom perioda od 10 godina, posle primarnog lečenja mogu da dožive ponovnu pojavu bolesti (relaps). Ponovna pojava bolesti podrazumeva pojavu tumora (recidiv) u istoj dojci (ako je urađena poštedna operacija sa odstranjenjem samo dela dojke) ili na mestu gde je bila dojka (grudni koš, ako je odstranjena cela dojka), zatim pojava metastaza u limfnim čvorovima pazušne ili natključne jame sa iste strane, kao i pojava metastaza u udaljenim organima. U najvećem broju žena, relaps bolesti dešava se u prvih 5 godina od operacije. Međutim, relaps raka dojke može da se desi i posle 5 godina od operacije i taj rizik, koji se naziva rezidualnim rizikom od relapsa bolesti, iznosi oko 10% za žene dijagnostikovane u stadijumu 1-3, a koje nisu imale relaps bolesti 5 godina nakon operacije.

HER2 testiranje 

Tokom dijagnostike karcinoma dojke, lekar-patolog određuje da li su u tumoru prisutni estrogenski i progesteronski receptori i HER-2 receptor (receptor za epidermalni faktor rasta), koji nam govore o tome da li primeniti hormonsku terapiju, hemioterapiju, biološku terapiju ili njihove kombinacije.

Više od 50% tumora dojke ima tzv. pozitivne estrogenske i/ili progesteronske receptore, što govori o tome da je u ovih žena indikovana hormonska terapija, jer se kod njih može očekivati povoljan efekat ove terapije. Prisustvo velikog broja HER-2 receptora na površini tumorskih ćelija (sreće se u oko 20% svih tumora dojke) takođe označava sklonost tumora ka bržem rastu i širenju u udaljene organe, ali i mogućnost primene tzv. biološke terapije u nekih bolesnica.